Кшиштоф Камиль Бачиньски, "Случай на работе"
Кто крикнул?!
И у всех в груди дыханье спёрло,
а эхо-- спором, в павильоне тихо скоро,
а эхо замерло что Сирена: запоздала—
и страшный шёпот разбежался в зале...
Упал с грохотом на лесах кто-то: выше
меж досок что-то трепыхалось елё слышно,
как знамя вывешенное на ветру—
и вот уж крик резкий просёк всем грудь.
Удержался!
Не надо... не надо... нет, поздно...
А выше кровавый лоскут виснет грозно;
пониже— другой: окоровавлена тряпка;
сереет толпа, тихо, полный порядок.
перевод с польского Терджимана Кырымлы
Wypadek przy pracy
Ktoś krzyknął!
I wszystkim dech w piersi zaparło,
a echo zagrało i w sali zamarło,
a echo zamarło jak sygnał Spóźniony
i straszny szept przebiegł na wszystkich hal strony...
Ktoś upadł na ziemię z łoskotem,
na górze wśród trybów łopotał się potem
jak sztandar zwieszony na wietrze,
i przeciął krzyk wielki na nowo powietrze.
Wstrzymano!
Nie trzeba... nie trzeba... za późno...
Juź tylko na górze Strzęp krwi wisi luźno,
na dole szmat drugi czerwieni skrwawiony,
a wkoło tłum szary, tłum cichy, strwożony...
Krzysztof Kamil Baczyński
Кшиштоф Камиль Бачиньски, "Колыбельная"
Ночи не бойся— та укрывает
веток полёты и пташьи граи
в мрачные арии с кованым краем,
нам недоступные; марь золотая,
что рассыпая фосфор ночами
взносится,— крины, фиалки и розы—
взносится в вихрях жёлтых, песчаных,
статуй головки в тучах уносит.
Ночи не бойся. Пух её греет
космоса капли, стаи зверей;
очи открой в ней— и под ладонью
птицы, услышишь их, тихие кони.
образы странные постигнешь,
что сквозь тебя— ты станешь ими.
Ночи не бойся. Правлю я нею
током живого преображенья:
ангелы, агнцы, светят и блеют
образов именем— я ворожея.
Очи набрякшие вверь колыбели,
тело— крыльям ясных духов:
твой листопад укрою я белым,
урчание тигра согреет ухо.
перевод с польского Терджимана Кырымлы
Kołysanka
Nie bój się nocy - ona zamyka
drzewa lecące i ptasie tony
w niedostrzegalnych, mrocznych muzykach,
w przestrzeni kute - złote demony,
które fosforem sypiąc wśród blasku
wznoszą się białe, modre, różowe,
wznoszą się w lejach żółtego piasku,
w chmurach rzeźbione unoszą głowy.
Nie bój się nocy. Jej puchu strzegą
krople kosmosu, tabuny zwierząt:
oczy w nią otwórz, wtedy pod dłonią
uczujesz ptaki i ciche konie,
zrozumiesz kształty, które nie znane
przez ciebie idąc tobą się staną.
Nie bój się nocy. To ja nią wiodę
ten strumień żywy przeobrażenia,
duchy świecące, zwierząt pochody,
które zaklinam kształtów imieniem.
Ułóż wezbrane oczy w kołysce,
ciało na skrzydłach jasnych demonów,
wtedy przepłyniesz we mnie jak listek
opadły w ciepły tygrysi pomruk.
21.XII 41 r.
Krzysztof Kamil Baczyński
Кшиштоф Камиль Бачиньски, "Кот"
(Матери)
Божок, глаза чиь— по востоку мода—
две яшмы— зрелые плоды воды,
застыв у печки, треугольной мордой
пушинки снов ведёт во влажные сады.
Каштанов духов, осенью размытой
колышет ночь стройна охоты призрак,
и плачи льёт над иволгой убитой,
и кличет упырей тебе на тризну.
И искор огнь златые тянет струны,
клокочут очи, тени дождь короче,
самум песчинками в зрачки цокочет,
когда из них глядят, мертвы, перу`ны.
И вдруг растут и матереют лапки—
и скачет тигр через окна проём
к изгнутой и золотой подлунной самке.
Оставлю ей огонь и одиночество своё.
перевод с польского Терджимана Кырымлы
Kot
(Matce)
Bożek wschodu, gdzie z twarzy wschodzą bez wyrazu
dwie krople oceanu —dojrzałe owoce wody,
zastyga przy kominkach i trójkątną twarzą
prowadzi sny puszyste w wilgotne ogrody.
Przez kasztanowy zapach i jesienną wilgoć
kołysze noc wysmukłą jakby widmo łowów
i długo śpiewa pieśni nad zabitą wilgą
wywołując upiory krążące nad głową.
A potem ogień ciągnie złotych iskier struny,
bulgocą oczy, to woda, zenitalne deszcze,
i wieje duszny samum sypkim piaskiem dreszczy,
gdy otworzą się oczy jak martwe pioruny.
Wtedy nagle urosną miękkie łapy kota
i ogromnym tygrysem wyfrunie przez okno
do wygiętej w księżycu samicy ze złota.
Zostanę ja i ogień, i moja samotność.
luty 41r.
Krzysztof Kamil Baczyński
Кшиштоф Камиль Бачиньски, "Выбор"
Дерзнув на большой выбор,
поминутно выбирать я должен.
Ежи Либерт*
Ночь зелёной была, после знойного дня,
будто чёрная листва шумела со дна,
в коем млечный хребет вырос, что каплями звёзд
медленно отмерял неосторожное время.
Мария тихо ждала. И, казалось, плыл
мир, огромный в выдохе неба, как пучина, веяние
коего из большого окна— на стол, на послание,
белое и нетронутое. Ждала. В молчании
клала руки на грудь клала— и тогда ныл
крови её разогретый патрон, и млечные плоды
лопались под её ладонью, и ощущала она, как бьётся
болестный кулачок сердца. И то, как вьётся
семя в ней, листочками двумя
их общую сполна устремя
любовь. А когда руку положила ниже,
она ощутила, как её шершаво лижет
пламенный язык тишины. Живот её был как капля
огромная, замкнутая просторной миской бёдер.
В тишине она слышала, как по ступеням часов
взбирается в ней тот пух, твердеет орехом—
— то было дитя, вколыхнули они
тёплым тел своих урчанием, как шелестом моря
в её полноту и зрелость, что под стать земным;
дитя росло и выбрасывало ручки дробные,
прауста розовые, растеньице малое,
что ощущала она под простёртой ладонью:
оформится— и выйдет человеком
над примёрзлым худым земного ока веком,
чтоб стать каким? цветком, плевелой или слезой?
А он был вместе с ним. Небо несли деревьев вершинки
и ,как рыбак неосторожным веслом кувшинки
тронет— и обнаружится утопленница,
так ветер облаком являл хмурые лица,
и сторонились звёзды белошёлковые.
Они замерли стоя. В темноте видели,
как медленно их окружает враг, а шлемы лоснились
как чешуя рыбины, ночью обнаруженной.
Ян стоял посредине, тих как большой хорунжий,
кой стяг предсмертный огромных небес
возносит. Его голова и волос жаркий лес
которому звёзды сливали всё пламя своё,
зияли под сводом ночным, как тихий проём.
То были солдаты, они без мундиров
в гражданских кепках, за поясом ствол,
стояли у сердца Земли, что тучи над миром
против веры бессильной и мёртвой любви.
А те ещё ближе. Эти сжимали оружие
как долото скульптор, что в раздумиьях медлит,
в таких болях и муках у надгробья натружен,
стараясь втесать их, огнистых, небледных,
в статуи лицо, и в уста, в шевелюру и в плечи.
Вот выстрелы грянули цепью. Вначале замечен
был цокот в булыжники, после— вблизи.
И— свист, словно лопнувшей стон тетивы.
И— зерние пуль, распалённое змейво низин.
Улица была темна. Бил голос. Из окон столько
лепестков дрожащих глаз. От крови было скользко.
О стены— вроссыпь грохот. После— свист. Склонились
приникли головами— как ко дну— к земле.
Снаряд. И дрогнули потёмки, брызнули булыги—
и длани срытой взрывом люди-пальцы
ползли вперёд, и гибли наши братцы:
то припадут и мечут острым градом,
то замирают с занесённою гранатой.
А ангел взял его в тишине крепко за обе длани
и рёк: "Ты ли возжаждал крестить полосы дорог,
что историл прежде огнистым плугом Бог?
Так знай, уповающий, куда б тебя ни несло,
любовью от любезных Ему поудаляется зло".
Тогда сердце Яна сокрушилось как мягкий пепел,
то сердце, что с душой истерзано— было земным.
И пылью на землю оно, как роса или слеза
сошло. Низко вдалеке волна туч ползла.
Ещё звон с башни;
птицы в полёте, и облак;
ветерок звонил и стихал.
"Подай мне руку",— молвил ангел,—
"скоро ты будешь звёздам на заглядение".
окончено 14 сентября 1943 года,
писано в мае, июле,
в августе и сентябре 1943 года
перевод с польского Терджимана Кырымлы (закончу скоро, через три дня)
* Ежи Либерт (1094-31), польский поэт; его биография: http://pl.wikipedia.org/wiki/Jerzy_Liebert
Wybór
Uczyniwszy na wieki wybór,
w każdej chwili wybierać muszę.
J. LIEBERT
Noc zielona była, po dniu skwarnym
głębokość jej szumiała jakby liście czarne,
w których mleczny rdzeń wyrósł, i kroplami gwiazd
odmierzał się powoli nieostrożny czas.
Maria czekała cicho. I zdało się, płynął
świat ogromny w oddechu nieba jak otchłanie,
co wiało wielkim oknem na stół, na posłanie
białe i nie dotknięte. Czekała. W milczeniu
na piersi ręce kładła i wtedy się pienił
krwi jej rozgrzany nabój i owoce mleczne
pęczniały jej pod dłonią, i czuła, jak bije
bolesna piąstka serca. I czuła, że żyje
łodyżka w niej maleńka, listeczkami dwoma
obejmująca miłość całą, jaką ona
i on zamknęli w sobie. I gdy rękę niżej
obsunęła, poczuła, jak ją szorstko liże
płomienny język ciszy. Brzuch miała jak kroplę
ogromną, w rozłożystą misę biódr zamknięty.
W takiej ciszy słyszała, jak na godzin stopnie
pnie się w niej ten roślinny puch, twardnieje w orzech -
- to było dziecko małe, które wkołysali
ciepłym ciał swych pomrukiem jak szelestem morza
w jej pełnię i dojrzałość, która równa ziemi
ogarnęła i rosła rączkami drobnemi,
zarysem ust różowych, roślinką maleńką,
którą czuła pod lekko wyciągniętą ręką
i która dziś się spełni i wzejdzie człowiekiem
nad przymróżoną lekko ziemi złej powiekę
żeby się stać czym? kwiatem, powłoką czy łzą?
A on był z nimi razem. Drzewa niebo niosły
i jak rybak, co trąci nieostrożnym wiosłem
tataraki - i kwiaty podwodne ukaże,
tak wiatr obłokom zwijał nachmurzone twarze
i odsłaniały gwiazdy czystsze od pian bieli.
Oni stali bez ruchu. W ciemności widzieli,
jak z wolna ich otacza wróg, a hełmy lśniły
jak łuski wielkiej ryby, która nocą drąży.
Jan stał pośrodku, cichy jak wielki chorąży,
który sztandar przedśmiertny ogromnych niebiosów
unosi. Jego głowa i płonące włosy,
w których gwiazdy spalały ostatni swój płomień,
stały w sklepieniu nocy, w milczenia ogromie.
Tacy byli żołnierze, którzy bez mundurów,
w cywilnych czapkach, z bronią zza pasa wydartą
stali u serca ziemi jak burzliwe chmury
przeciw wierze bezsilnej i miłości martwej.
A tamci jeszcze bliżej. Więc ujęli w ręce
broń jak rzeźbiarz, co długo ujmuje z namysłem,
aby wyciąć nagrobny pomnik, w takiej męce
w takim bólu krzesany, aby czyny wszystkie,
wszystkie cierpienia i burz grzywy wciosać
w pomnika twarz, ramiona, w usta i we włosy.
Więc runął łańcuch strzałów. Najpierw po ogniwie
sypał się na bruk dźwięcząc, potem coraz ciężej.
I świst, jakby jęk łuku zerwanej cięciwy.
To ziarna kul jak długie, rozpalone węże.
Ulica była ciemna. Bił głos. Z okien nisko
zlęknionych oczu płatek. Od krwi było ślisko.
Sypki grzechot o ściany. Potem świst. Schyleni,
przypadali głowami - jak do dna - do ziemi.
Pocisk. Więc ciemność drgnęła, odprysło od bruku
i rozerwani na sylwetek palce
pełzali naprzód, już się gięli w walce:
to przypadną i bąki ostrych strzałów grają,
to z granatem w powietrzu bez ruchu przystają,
oczy szukają szybko, potem chmura tryśnie
i jeszcze większa ciemność w powietrzu zawiśnie.
Jan widział ciała ciemne i jeszcze raz nabił,
i jak oporne zwierzę długo w dłoni dławił
broń. Znów trzepotał skrzydłem ołowianym
zerwany łańcuch strzałów. Potem granat w górę
trysnął i raz na zawsze zamilczał w ciemności
zmiażdżony bruk i bezruch czarnych ciał.
On jeszcze chwilę wyższy jakby stał
u ściany, przedłużony cieniem, potem skośny
jak kostur, co przy murze postawiony czeka,
ruszony, upadł. Tylko plusk bezgłośny
zamknął się nad nim cicho. Noc się jak powieka
zmrużyła i zapadła. Jeszcze gwiazd ulewa
zza chmury wynurzona opadała w drzewa
i łopot strug ciemności wydymał się w wietrze,
i stało skamieniałe nad światem powietrze.
Więc cisza ogromna się stała jak woda,
ciemna, głęboka i ciepła, wchłonęła kształty i świat.
A anioł lekki nad ziemią cicho mu rękę podał
i szli wysoko, w obłoków rozchylający się kwiat.
I już się Jan kołysał nad ziemi dnem wypukłym,
kiedy dom w dole ujrzał i łzy jak ciężkie gwiazdy,
pełne obrazów zmieszanych, w dół spadły, rozprysły się, stłukły.
I począł ciążyć w dół jak próżny dźwięku dzwon,
bo widział Marię białą jak brzozę w burzy zgiętą,
schyloną nad dzieciątkiem w ogromnym lustrze lęku.
"Podaj mi rękę - mówił anioł - bo jeszcze jeden krok,
a trwoga cię ogarnie i spadniesz suchym liściem
w drapieżną czułość ziemi, w pożary ludzkich rąk,
w jezioro mroczne czasu podobne ciemnym snom."
Znów się muzyki ciepłej płomyk zapalił biały,
a on strwożony jeszcze, choć w górę lekko szedł,
zapłakał: Czym nie zgrzeszył odchodząc od cierpienia,
odchodząc, kiedy za mną bolesne kwiaty wiały
jej dłoni i jej oczu uderzał motyl trwożny,
i do jej stóp maleńkich przykuta ciężka ziemia?
Jam szedł za tym płomieniem, co pali nieostrożny
i nieobaczny na nic". A anioł mówił tak:
"Tyś był miłości wiernej nierozdzielony ptak,
który miał tyle serc, ileś twych braci miał,
i z każdym serc powiewem twój wielki płomień drżał,
i uczyniłeś wybór po wszelki świata czas,
jakże chcesz, żeby w trwodze o jedno ciało gasł?
Bo dusza jej to strumień, srebrzysty, żywy ton,
a nie napłynie otchłań w zielony, boży dom".
I znów się ciszy całun w muzyki krąg układał,
a znów go strwożył czas i mówił: Nim dorośnie
dzieciątko, czym się stanie, czy groza go nie wchłonie?"
A anioł wziął go w ciszy mocno za obie dłonie
i rzekł: "Czyś ty zapragnął krzyżować smugi dróg,
które wydrążył przed nim ognisty boży pług?
Ale wiedz, kto zaufał, gdziekolwiek niesie lot,
miłością pooddziela od miłowanych zło".
Wtedy się serce Jana skruszało w miękki popiół,
to serce, które z duszą porwane - ziemskie było.
I próchno się na ziemię jak rosa albo łza
zsunęło. Nisko w dali fala chmur białych szła.
Jeszcze dzwonek na wieży,
ptaki w locie i obłok,
wietrzyk dzwonił i gasł.
"Podaj mi rękę - mówił anioł -
oto się stajesz zapatrzeniem gwiazd."
ukończone 14 września 1943 roku
pisane w miesiącach: maj, lipiec,
sierpień, wrzesień 1943r.
Krzysztof Kamil Baczyński (окончу 15 мая!)
адреса: https://www.poetryclub.com.ua/getpoem.php?id=250931
Рубрика: Поэтические переводы
дата надходження 31.03.2011
автор: Терджиман Кырымлы